Najważniejsze pojęcia dotyczące własności intelektualnej

Własność intelektualna - jest obszernym pojęciem obejmującym wszelkie wytwory ludzkiego umysłu. Zgodnie z art. 2. Konwencji o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, własność intelektualna oznacza prawa odnoszące się do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów interpretatorów, wynalazków z każdej dziedziny techniki, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, nazw handlowych oraz oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą konkurencją. Pojęcie to obejmuje m.in. prawo autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej, prawa do baz danych, dobra osobiste, czy inne prawa do know-how.

Własność przemysłowa - rodzaj praw wyłącznych wynikających z krajowego, międzynarodowego lub regionalnego ustawodawstwa. Zgodnie z art. 1 ust. 2 Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej, przedmiotem ochrony własności przemysłowej są patenty na wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Z kolei zgodnie z obowiązującą w Rzeczypospolitej Polskiej ustawą – Prawo własności przemysłowej prawami wyłącznymi są np.: patent, dodatkowe prawo ochronne dla produktów leczniczych i produktów ochrony roślin, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo ochronne na znak towarowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego, prawo z rejestracji topografii układów scalonych.

Wynalazek - przedmiot ochrony, na który może być udzielony patent, za wynalazek uznaje się dowolne rozwiązanie o charakterze technicznym.

Twórca - 1. osoba fizyczna, która kreuje dobra umysłowe dzięki własnej pracy intelektualnej, szczególnie w zakresie własności przemysłowej (wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, topografie układu scalonego) lub własności intelektualnej (utwory, kreacje aktorskie), 2. (w myśl prawa autorskiego) osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzu utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Patent - prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze danego państwa:

- patent europejski - patent przyznawany przez Europejski Urząd Patentowy, który obejmuje wybrane państwa należące do Europejskiej Organizacji Patentowej;

- patent dodatkowy - patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku, które posiada cechy wynalazku, a nie może być stosowany samoistnie.

Czas trwania ochrony patentowej - patent, pod warunkiem uiszczenia opłat, trwa 20 lat od daty dokonania zgłoszenia w urzędzie patentowym.

Informacja patentowa - dowolna informacja zawarta lub związana z literaturą patentową, np. nazwa uprawnionego lub dokumenty cytujące.

Know-how - 1. (sensu stricto) projekt wynalazczy stanowiący tajemnicę określonego podmiotu gospodarczego. 2. (sensu largo) każda produkcyjna, handlowa lub inna tajemnica podmiotu gospodarczego, nadająca się do wykorzystania w działalności gospodarczej.

Pierwszeństwo do uzyskania prawa wyłącznego - prawo danego podmiotu (osoby fizycznej lub prawnej) do uzyskania prawa wyłącznego (monopolu) w pierwszej kolejności (przed innymi osobami uprawnionymi do ubiegania się o ochronę). Oznacza się je według daty zgłoszenia np. wynalazku czy znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP albo w innym zagranicznym Urzędzie ds. własności przemysłowej państwa będącego stroną Konwencji paryskiej lub wystawienia wynalazku na określonej wystawie publicznej.

Stan techniki - wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu/prawa ochronnego na wzór użytkowy, zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób, za stanowiące część stanu techniki uważa się również informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnionych do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia w określony sposób.

Współtwórca - osoba, która we współdziałaniu z inną osobą lub innymi osobami przyczyniła się do stworzenia dobra intelektualnego (utworu, wynalazku, wzoru użytkowego). Za współtwórcę nie uważa się osoby, która udzieliła jedynie pomocy technicznej, np. przepisała jedynie rękopis dzieła lub przeprowadziła test laboratoryjny.

Innowacja - nowość, celowo wprowadzona zmiana w technice, organizacji, działalności gospodarczej lub w innej sferze ludzkiego życia.

Opis patentowy - część zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego, ujawniająca jego istotę.

Rozbudowany słownik terminów związanych z własnością intelektualną znajduje się: https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow