Centrum Kształcenia i Technologii BSP
Słowniczek pojęć związanych z BSP

AGL (ang. Above Ground Level)

Wysokość nad poziomem gruntu.

 

AMSL (ang. Above Mean Sea Level)

Wysokość nad uśrednionym poziomem morza.

 

ARC-b

Jest to klasa przestrzeni powietrznej o podwyższonym ryzyku kolizji w ruchu powietrznym pomiędzy BSP, a statkiem załogowym.

 

ATC (ang. Air Traffic Control)

Służba kontroli ruchu lotniczego.

 

ATZ (ang. Aerodrome Traffic Zone)

Strefa ruchu lotniskowego. W aktywnej strefie ATZ loty BSP możliwe są za zgodą zarządzającego ATZ i na warunkach przez niego określonych.

 

BSP

Bezzałogowy Statek Powietrzny wykorzystywany do wykonywania operacji lotniczej z użyciem BSP (inaczej RPAS, BSL, dron, ang. UAV - Unmanned Aerial Vehicle).

 

BVLOS (ang. Beyond Visual Line of Sight)

Operacje lotnicze z użyciem BSP, w których pilot bezzałogowego statku powietrznego nie utrzymuje bezpośredniego kontaktu wzrokowego z bezzałogowym statkiem powietrznym.

 

CTR

To rodzaj przestrzeni powietrznej, w której za bezpieczeństwo ruchu lotniczego odpowiada kontroler ruchu lotniczego (ATC). Bez zgody kontrolera nie można wykonywać lotów, w wyjątkiem sytuacji określonych prawem lotniczym. W strefie CTR pilot bezzałogowy ma bezwzględny obowiązek ustąpienia pierwszeństwa wszystkim załogowym statkom powietrznym i ma latać w taki sposób, aby nie doprowadzić do zbliżenia z innym statkiem powietrznym. Kontroler ruchu lotniczego wydaje decyzję o zezwoleniu na wykonanie operacji bezzałogowej w oparciu o deklaracje pilota bezzałogowego. Za bezpieczeństwo lotu bezzałogowego odpowiada nadal pilot bezzałogowy.

 

DETECT AND AVOID

System wykrywania i omijania statków powietrznych.

 

DRA-P (ang. Drone Airspace Prohibited)

Strefa zakazana, w której operacje przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych nie mogą być wykonywane, z wyjątkiem operacji wykonywanych na warunkach określonych przez PAŻP przez upoważnione podmioty.

 

DRA-R (ang. Drone Airspace Restricted)

Strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, w której operacje przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych mogą być wykonywane za zgodą i na warunkach określonych przez PAŻP lub podmiot uprawniony, na wniosek którego strefa geograficzna została wyznaczona.

 

DRA-RH (ang. Drone Airspace Restricted High)

Strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych o wysokim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa powyżej;

 

DRA-RM (ang. Drone Airspace Restricted Medium)

Strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, o średnim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa powyżej;

 

DRA-RL (ang. Drone Airspace Restricted Low)

Strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, o niskim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa w powyżej.

 

DRA-I (ang. Drone Airspace Information)

Strefa informacyjna dla bezzałogowych statków powietrznych, zawierająca informacje dla zapewnienia bezpieczeństwa wykonywania operacji przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych, w tym ostrzeżenia nawigacyjne.

 

DRA-T (ang. Drone Airspace Technical)

Strefa geograficzna ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, w której Agencja wskazuje wymogi techniczne, które obowiązany jest spełniać system bezzałogowego statku powietrznego, przy pomocy którego realizowana ma być operacja; dla strefy DRA-T dopuszcza się wprowadzenie dodatkowych warunków wykonywania operacji, w tym obowiązku uzyskania zgody na operacje.

 

DRA-U (ang. Drone Airspace U-Space)

Strefa geograficzna powstała poprzez przekonwertowanie wyznaczonej przestrzeni powietrznej U-space, w której operacje systemów bezzałogowych statków powietrznych mogą odbywać się wyłącznie przy wsparciu określonych, zweryfikowanych usług zapewnianych w tej strefie i na warunkach wskazanych przy wyznaczaniu przestrzeni powietrznej U-space.

 

EASA (ang. European Union Aviation Safety Agency)

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego.

 

FAIL SAFE

Jest to tryb awaryjny informujący, co BSP powinien wykonać w przypadku utraty połączenia lub sygnału między nadajnikiem radiowym, a odbiornikiem.

 

FIS (ang. Flight Information Service)

Służba Informacji Powietrznej. Pełni służbę informacyjną w przestrzeni niekontrolowanej.

 

G

Klasa przestrzeni powietrznej niekontrolowanej, w której NIE JEST zapewniana służba kontroli ruchu lotniczego (ATC). Zapewniana jest natomiast służba informacji powietrznej (Flight Information Service). 
Pilot BSP ma obowiązek bezwzględnego ustąpienia pierwszeństwa wszystkim załogowym statkom powietrznym i wykonywać lot z użyciem BSP w taki sposób, aby doprowadzić do zachowania bezpiecznej odległości od innego statku powietrznego. Należy pamiętać, że w przestrzeni klasy G mogą znajdować się struktury przestrzeni powietrznej i strefy geograficzne, w których zasady lotu będzie określał Zarządzający daną strukturą przestrzeni powietrznej lub strefą geograficzną.

 

GEOFENCING

Jest zaawansowanym systemem technologicznym, który wykorzystuje oprogramowanie i wyposażenie BSP (systemy pozycjonowania GNSS) do tworzenia wirtualnych granic w przestrzeni powietrznej. Te granice są zazwyczaj określane przez użytkownika na podstawie określonych parametrów, takich jak geolokalizacja, wysokość lotu itp. Gdy dron jest wyposażony w taki system, może on automatycznie identyfikować i reagować na te granice, zapobiegając w ten sposób niepożądanym incydentom, takim jak wejście w obszary zabronione, np. lotniska, terytoria prywatne lub inne ograniczone strefy.

 

MCTR (ang. Military CTR)

Strefa kontrolowana lotniska wojskowego. Loty BSP możliwe są za zgodą lub na potrzeby zarządzającego daną strefą i na warunkach przez niego określonych.

 

MTMA (ang. Military TMA)

Rejon kontrolowany lotniska wojskowego lub węzła lotnisk wojskowych. Obowiązuje zakaz wykonywania lotów BSP.

 

MTOM (ang. Maximum Take-off Mass)

Oznacza maksymalną określoną przez producenta lub konstruktora masę bezzałogowego statku powietrznego, obejmującą obciążenie użytkowe i paliwo, do której można bezpiecznie eksploatować bezzałogowy statek powietrzny.

 

TMA (ang. Terminal Control Area)

Rejon kontrolowany lotniska lub lotnisk. Obowiązuje zakaz wykonywania lotów BSP.

 

TRA (ang. Temporary Reserved Area)

Strefa czasowo rezerwowana. Loty BSP w aktywnej strefie TRA możliwe są za zgodą zarządzającego strefą.

 

TSA (ang. Temporary Segregated Area)

Strefa czasowo wydzielona. W aktywnej strefie TSA obowiązuje zakaz wykonywania lotów BSP.

 

TWR

Tzw. wieża kontroli na lotnisku kontrolowanym (cywilnym lub wojskowym). To tu pracę operacyjną wykonuje kontroler wieżowy, który wydaje na “zapytanie” pilota bezzałogowego:

  1. Zezwolenie na operację bezzałogową zgodnie z oczekiwaniami pilota bezzałogowego.
  2. Ograniczone zezwolenie na operację bezzałogową (np. Ogranicza czas lub oczekiwaną wysokość maksymalną).
  3. Odmawia wydania zezwolenia na operację z użyciem BSP – w sytuacji operacyjnie koniecznej.

Pilocie bezzałogowy - pamiętaj o tym, że:

  • Wydanie przez służbę kontroli ruchu lotniczego zezwolenia na operację z użyciem BSP w przestrzeni kontrolowanej NIE ZWALNIA Ciebie jako pilota bezzałogowego, z PEŁNEJ odpowiedzialności za bezpieczeństwo lotu twojego BSP oraz BEZWZGLĘDNE ustąpienie pierwszeństwa prawa drogi WSZYSTKIM innym użytkownikom załogowym oraz zachowanie bezpieczeństwa względem innych BSP oraz obiektów naziemnych określonych przepisami.
  • Kontroler ruchu lotniczego może W CZASIE wykonywanego przez pilota bezzałogowego lotu BSP wprowadzić dodatkowe ograniczenia czy też nakaz lądowania bez zbędnej zwłoki i zrobi to w sytuacji operacyjnie koniecznej. Na pilocie bezzałogowym spoczywa obowiązek BEZWZGLĘDNEGO wykonania poleceń służby kontroli ruchu lotniczego. 

 

VLOS (ang. Visual Line of Sight)

Operacja z użyciem BSP, w której pilot bezzałogowy lub przynajmniej jeden obserwator utrzymuje kontakt wzrokowy nieuzbrojonym okiem z bezzałogowym statkiem powietrznym w celu określenia jego położenia względem pilota i w przestrzeni powietrznej oraz zapewnienia bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt.

 

RTK - czyli Real-Time Kinematic, to nowoczesna technologia pozwalająca na wykonywanie pomiarów z dokładnością do 1 cm błędu poziomego w warunkach idealnych.

 

Remote ID - Remote ID, czyli zdalna identyfikacja, to zaawansowany system umożliwiający przekazywanie informacji o dronie i jego operatorze na odległość.

 

Systemy FTS to zaawansowana technologia służąca zwiększeniu bezpieczeństwa operacji dronowych. W określonych warunkach urządzenie ulega automatycznej aktywacji, wyłączając systemy drona i umożliwiając jego bezpieczne lądowanie z użyciem spadochronu.

 

System ADS-B pozwala na wyświetlanie się dronów na radarze oraz oprogramowaniu do sterownia. W związku z tym, w przypadku lotów dwóch dronów w bliskim sąsiedztwie, operatorzy otrzymują informację, że w ich okolicy również lata dron. Widoczna jest również pozycja tego drona na mapie jak w zwykłym radarze.

 

PDRA – Predefined Risk Assessment jest to uproszczona forma przeprowadzenia ryzyka dla operatorów zaproponowana przez EASA. Jeżeli planowana operacja okaże się objęta jednym z opublikowanych PDRA, zamiast przeprowadzać pełną ocenę ryzyka, można postępować z instrukcjami zawartymi w PDRA i odpowiednio przygotować dokumentację do wniosku, który zostanie złożony do Urzędu Lotnictwa Cywilnego.