Najważniejsze pojęcia dotyczące własności intelektualnej
Własność intelektualna – obszerne pojęcie obejmujące wszelkie wytwory ludzkiego umysłu. Zgodnie z art. 2 Konwencji o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, własność intelektualna oznacza prawa odnoszące się do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów wykonawców, wynalazków z każdej dziedziny techniki, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, nazw handlowych oraz oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą konkurencją. Obejmuje m.in. prawo autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej, prawa do baz danych, dobra osobiste oraz know-how.
Własność przemysłowa – rodzaj praw wyłącznych wynikających z krajowego, międzynarodowego lub regionalnego ustawodawstwa. Zgodnie z art. 1 ust. 2 Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej, przedmiotem ochrony są m.in. patenty, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe i usługowe, nazwy handlowe, oznaczenia pochodzenia, a także zwalczanie nieuczciwej konkurencji. W Polsce – na podstawie ustawy Prawo własności przemysłowej – prawami wyłącznymi są m.in.: patent, dodatkowe prawo ochronne, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo ochronne na znak towarowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, oznaczenia geograficznego i topografii układów scalonych.
Wynalazek – rozwiązanie techniczne, które może być przedmiotem ochrony patentowej.
Twórca –
- osoba fizyczna, która kreuje dobra umysłowe dzięki własnej pracy intelektualnej (np. wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, utwory),
- zgodnie z prawem autorskim – osoba, której autorstwo ujawniono na egzemplarzu utworu lub podano do publicznej wiadomości.
Patent – prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze danego państwa:
- patent europejski – przyznawany przez Europejski Urząd Patentowy i obejmujący wybrane państwa Organizacji Patentowej,
- patent dodatkowy – na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku, który nie może być stosowany samoistnie.
Czas trwania ochrony patentowej – patent, pod warunkiem wnoszenia opłat, trwa 20 lat od daty zgłoszenia.
Informacja patentowa – dowolna informacja zawarta lub związana z literaturą patentową, np. dane uprawnionego lub dokumenty cytujące.
Know-how –
- (sensu stricto) projekt wynalazczy stanowiący tajemnicę określonego podmiotu gospodarczego,
- (sensu largo) każda produkcyjna, handlowa lub inna tajemnica przedsiębiorstwa nadająca się do wykorzystania w działalności gospodarczej.
Pierwszeństwo do uzyskania prawa wyłącznego – prawo podmiotu do uzyskania monopolu w pierwszej kolejności, oznaczane datą zgłoszenia w urzędzie patentowym lub wystawienia wynalazku na publicznej wystawie.
Stan techniki – całokształt wiedzy publicznie dostępnej przed datą zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego, obejmujący opisy, zastosowania, wystawienia oraz treść wcześniejszych zgłoszeń.
Współtwórca – osoba, która wspólnie z innymi przyczyniła się do powstania dobra intelektualnego. Nie jest nim osoba, która udzieliła jedynie pomocy technicznej.
Innowacja – nowość, celowo wprowadzona zmiana w technice, organizacji, działalności gospodarczej lub w innej sferze życia.
Opis patentowy – część zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego ujawniająca jego istotę.
Rozbudowany słownik terminów związanych z własnością intelektualną dostępny jest na stronie: https://uprp.gov.pl/pl/slownik-terminow